Note
Rhetoric (tu từ học): nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ một cách thuyết phục nhằm ảnh hưởng đến suy nghĩ hoặc cảm xúc của người nghe.
Identification (sự đồng nhất): quá trình trong giao tiếp khi người nói khiến người nghe cảm thấy họ có chung giá trị, trải nghiệm hoặc mục tiêu.
Dramatism (chủ nghĩa kịch tính): lý thuyết của Kenneth Burke cho rằng mọi hành vi giao tiếp là một hình thức biểu diễn với các yếu tố như nhân vật, bối cảnh và xung đột.
Symbolic action (hành động biểu tượng): việc sử dụng ngôn ngữ như một công cụ để tạo ra hoặc thay đổi thực tại xã hội thông qua biểu tượng và ý nghĩa.
Scapegoat mechanism (cơ chế vật tế thần): khái niệm cho rằng xã hội có xu hướng đổ lỗi cho một cá nhân hoặc nhóm để giải quyết mâu thuẫn tập thể và tái lập trật tự.
Protest speech (bài phát biểu phản kháng): hình thức phát biểu công khai nhằm bày tỏ sự phản đối hoặc kêu gọi thay đổi trước một vấn đề xã hội hoặc chính trị.
Backlash (phản ứng ngược): sự phản đối mạnh mẽ hoặc chỉ trích gay gắt từ công chúng sau một hành động gây tranh cãi, thường trong bối cảnh chính trị hoặc truyền thông.
The Article
So, it’s happened.You’re on stage, Oscar statue in hand, facing Hollywood’s finest and millions of viewers.You could keep it simple – thank your agent, your co-stars, your dog.Or you could use this moment to say something that matters.
Vậy là điều đó đã xảy ra.Bạn đang đứng trên sân khấu, tượng vàng Oscar trong tay, đối diện với giới tinh hoa Hollywood và hàng triệu khán giả.Bạn có thể giữ mọi thứ đơn giản – cảm ơn người đại diện, bạn diễn, chú chó của bạn.Hoặc bạn có thể tận dụng khoảnh khắc này để nói điều có ý nghĩa.
That’s exactly what Jane Fonda just did at the 2025 Screen Actors Guild Awards, urging the audience “to resist successfully what is coming at us” as Elon Musk’s Doge holds a chainsaw to the US federal government.From the cold war to civil rights to Trump 2.0, award ceremonies have always been stages for activism.
Đó chính xác là những gì Jane Fonda vừa làm tại Lễ trao giải Screen Actors Guild Awards 2025, kêu gọi khán giả “chống lại thành công những gì đang ập đến với chúng ta” khi Doge của Elon Musk cầm cưa máy đe dọa chính phủ liên bang Hoa Kỳ.Từ chiến tranh lạnh đến phong trào dân quyền cho đến Trump 2.0, các lễ trao giải luôn là sân khấu cho các hoạt động đấu tranh.
Some of these political speeches have been electrifying.Some have flopped.Some have been drowned out by the orchestra before they even got started.If you’re going to make a political speech at the Oscars, you’d better do it right.
Một số bài phát biểu chính trị trong số đó đã gây chấn động.Một số thì thất bại.Một số bị dàn nhạc át tiếng trước khi kịp bắt đầu.Nếu bạn định phát biểu chính trị tại Oscar, bạn nên làm đúng cách.
Thankfully, Kenneth Burke — one of the 20th century’s most influential rhetorical scholars — offers a road map.His theories on identification, dramatism and symbolic action explain why some speeches resonate while others fall flat.
Rất may, Kenneth Burke — một trong những học giả tu từ có ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 — đã cung cấp lộ trình.Các lý thuyết về sự đồng nhất, kịch tính và hành động biểu tượng của ông giải thích vì sao một số bài phát biểu gây tiếng vang trong khi số khác thì không.
1. Know your two (very different) audiences
1. Biết rõ hai nhóm khán giả (rất khác nhau)
Burke argued in the 1950s that rhetoric isn’t just about persuasion – it’s about identification.A speaker is most persuasive when they convince their audience that they share the same values and concerns.If people feel you’re “one of them”, they’re more likely to listen.
Burke lập luận vào những năm 1950 rằng tu từ học không chỉ là thuyết phục – mà là sự đồng nhất.Diễn giả sẽ thuyết phục nhất khi khiến khán giả tin rằng họ cùng chia sẻ giá trị và mối quan tâm.Nếu người nghe cảm thấy bạn “thuộc về họ”, họ sẽ dễ lắng nghe hơn.
The Oscars create a unique rhetorical challenge.Inside LA’s Dolby Theatre, you might be surrounded by like-minded pampered progressives.But beyond that room, millions of viewers at home may be far less receptive.
Lễ trao giải Oscar tạo nên một thách thức tu từ độc đáo.Trong Nhà hát Dolby ở LA, bạn có thể được bao quanh bởi những người cấp tiến có cùng quan điểm.Nhưng ngoài khán phòng đó, hàng triệu khán giả truyền hình có thể không dễ tiếp nhận như vậy.
Michael Moore’s infamous acceptance speech in 2003.
Bài phát biểu tai tiếng của Michael Moore năm 2003.
Director Michael Moore learned this the hard way in 2003 when, after winning best documentary for his film Bowling for Columbine, he stormed the stage and declared: “Shame on you, Mr Bush!Shame on you!” The result?A mix of cheers and boos.And days of being pilloried on cable news.Instead of drawing people in, Moore’s approach alienated half his audience.
Đạo diễn Michael Moore đã nhận ra điều này một cách đau đớn vào năm 2003 khi, sau khi chiến thắng hạng mục phim tài liệu xuất sắc nhất với Bowling for Columbine, ông lao lên sân khấu và tuyên bố: “Thật đáng xấu hổ, ông Bush!Thật đáng xấu hổ!” Kết quả?Một hỗn hợp giữa tiếng reo hò và la ó.Và nhiều ngày bị chỉ trích trên truyền hình cáp.Thay vì thu hút khán giả, cách tiếp cận của Moore khiến một nửa số người cảm thấy xa lạ.
Compare this with Meryl Streep’s speech at the 2017 Golden Globes when collecting her lifetime achievement award.She also criticised her president but framed it differently: “Disrespect invites disrespect.Violence incites violence.When the powerful use their position to bully others, we all lose.”
So sánh với bài phát biểu của Meryl Streep tại Quả cầu vàng 2017 khi nhận giải Thành tựu trọn đời.Bà cũng chỉ trích tổng thống của mình nhưng diễn đạt theo cách khác: “Sự thiếu tôn trọng dẫn đến thiếu tôn trọng.Bạo lực dẫn đến bạo lực.Khi những người có quyền lực dùng vị trí của họ để bắt nạt người khác, tất cả chúng ta đều thua cuộc.”
She didn’t need to utter Donald Trump’s name.And because she framed her speech as a universal concern, rather than a partisan attack, it resonated beyond the room.
Bà không cần phải nhắc đến tên Donald Trump.Và vì bà trình bày như một mối quan tâm chung thay vì tấn công phe đối lập, bài phát biểu của bà đã tạo được tiếng vang vượt ngoài khán phòng.
2. Put yourself in the story
2. Đưa chính mình vào câu chuyện
Burke’s second idea is that all communication is “dramatic” – a performance shaped by setting, characters and conflict.In a political speech, the most compelling “character” is often you, the speaker.
Ý tưởng thứ hai của Burke là mọi giao tiếp đều là “kịch tính” – một màn trình diễn được định hình bởi bối cảnh, nhân vật và xung đột.Trong một bài phát biểu chính trị, “nhân vật” hấp dẫn nhất thường chính là bạn – người phát biểu.
Audiences don’t just respond to abstract arguments.They connect with people who embody the very struggle they’re speaking about.
Khán giả không chỉ phản ứng với lý lẽ trừu tượng.Họ kết nối với những người thể hiện rõ cuộc đấu tranh mà họ đang nói đến.
Lily Gladstone accepting the Golden Globe for best actress in 2024.
Lily Gladstone nhận giải nữ chính xuất sắc tại Quả cầu vàng 2024.
Lily Gladstone’s 2024 Golden Globes speech worked this way.When she won best actress for Killers of the Flower Moon, she didn’t start with industry statistics or broad calls for change.Instead, she spoke in Blackfeet, honouring her Indigenous roots: “I just spoke a bit of Blackfeet language, a beautiful community – the nation that raised me.”
Bài phát biểu của Lily Gladstone tại Quả cầu vàng 2024 là ví dụ điển hình.Khi giành giải nữ chính cho Killers of the Flower Moon, cô không bắt đầu bằng số liệu ngành hay lời kêu gọi rộng lớn.Thay vào đó, cô phát biểu bằng tiếng Blackfeet, tôn vinh cội nguồn bản địa: “Tôi vừa nói vài lời bằng ngôn ngữ Blackfeet, một cộng đồng tuyệt đẹp – dân tộc đã nuôi dạy tôi.”
That one sentence transformed her win into a moment of cultural recognition, making her speech as much an act of representation as a speech about representation.
Chỉ một câu nói đã biến chiến thắng của cô thành một khoảnh khắc công nhận văn hóa, khiến bài phát biểu trở thành một hành động đại diện không kém phần quan trọng so với nội dung chính trị.
3. Frame your argument wisely
3. Định khung lập luận một cách khôn ngoan
If you want your audience to engage, you must frame your message in a way that pulls them in.Whereas a speech that just states a problem can feel like noise, one that connects the issue to a larger story can be powerful.
Nếu bạn muốn khán giả lắng nghe, bạn phải định khung thông điệp sao cho họ bị cuốn hút.Một bài phát biểu chỉ nêu vấn đề có thể gây ồn ào, nhưng nếu kết nối vấn đề đó với một câu chuyện lớn hơn thì sẽ có sức mạnh thực sự.
This is where Burke’s idea of symbolic action comes in.He defined it as “the making or construction of social reality through symbols that foster identification.”Put another way: words don’t just describe reality, they shape it.
Đây là lúc ý tưởng hành động biểu tượng của Burke phát huy tác dụng.Ông định nghĩa nó là “việc xây dựng thực tại xã hội thông qua các biểu tượng thúc đẩy sự đồng nhất.”Nói cách khác: từ ngữ không chỉ mô tả thực tại – chúng định hình thực tại.
Oprah Winfrey’s speech from the 2018 Golden Globes.
Bài phát biểu của Oprah Winfrey tại Quả cầu vàng 2018.
Take Oprah Winfrey’s 2018 Golden Globes speech picking up the Cecil B.DeMille award.Instead of simply condemning sexism in Hollywood, she tied it to a broader historical movement, from civil rights to #MeToo: “For too long, women have not been heard or believed if they dared to speak their truth to the power [of] those men.But their time is up.Their time is up!”
Lấy ví dụ bài phát biểu của Oprah Winfrey tại Quả cầu vàng 2018 khi nhận giải Cecil B.DeMille.Thay vì chỉ trích chủ nghĩa giới tính ở Hollywood một cách đơn lẻ, bà liên kết nó với phong trào lịch sử lớn hơn, từ quyền dân sự đến #MeToo: “Quá lâu nay, phụ nữ không được lắng nghe hay tin tưởng nếu họ dám nói sự thật trước quyền lực của những người đàn ông đó.Nhưng thời của họ đã hết.Thời của họ đã hết!”
Winfrey wasn’t just talking about change – she was creating it in real time, rallying the room behind a clear, urgent message.That’s the difference between listing a problem and delivering a message that sticks.
Winfrey không chỉ nói về sự thay đổi – bà tạo ra nó ngay trong thời khắc ấy, truyền cảm hứng cho cả khán phòng với một thông điệp rõ ràng, khẩn thiết.Đó là sự khác biệt giữa liệt kê vấn đề và tạo nên điều đáng nhớ.
4. Turn your speech into an act of protest
4. Biến bài phát biểu thành hành động phản kháng
While framing helps persuade an audience, some moments go further, becoming acts of defiance themselves.This is when a speech moves beyond words into symbolic action.
Dù việc định khung giúp thuyết phục khán giả, đôi khi một bài phát biểu còn đi xa hơn – trở thành một hành động phản kháng thực sự.Đó là khi lời nói vượt khỏi giới hạn và biến thành hành động biểu tượng.
Let’s take perhaps the most famous protest in Oscars history.In 1973, Marlon Brando refused to pick up his best actor statue – sending in his place Sacheen Littlefeather, who explained she was there as a protest for Hollywood’s treatment of Native American people.
Hãy lấy ví dụ có lẽ là cuộc phản kháng nổi tiếng nhất trong lịch sử Oscar.Năm 1973, Marlon Brando từ chối nhận tượng vàng nam chính – thay vào đó cử Sacheen Littlefeather lên phát biểu thay mặt ông, với lý do phản đối cách Hollywood đối xử với người Mỹ bản địa.
Sacheen Littlefeather refuses to accept the best actor Oscar on behalf of Marlon Brando.
Sacheen Littlefeather từ chối nhận giải Oscar nam chính thay mặt Marlon Brando.
“He very regretfully cannot accept this very generous award,” she told the audience.“And the reasons for this being are the treatment of American Indians today by the film industry … and on television in movie reruns, and also with recent happenings at Wounded Knee.”
“Ông ấy rất tiếc vì không thể nhận giải thưởng hào phóng này,” cô nói với khán giả.“Lý do là cách đối xử với người da đỏ Mỹ hiện nay bởi ngành điện ảnh … và truyền hình qua các bộ phim chiếu lại, cũng như các sự kiện gần đây tại Wounded Knee.”
In under a minute, she transformed what could have been a quiet refusal into a national reckoning.The audience’s reaction – some cheering, some booing – only made it clearer.This wasn’t just a speech, it was a moment.
Chỉ trong chưa đầy một phút, cô đã biến một lời từ chối im lặng thành một cuộc đối thoại cấp quốc gia.Phản ứng của khán giả – một số hoan nghênh, một số phản đối – càng làm rõ hơn.Đây không chỉ là bài phát biểu, mà là khoảnh khắc lịch sử.
A speech that merely describes a problem may be forgotten, but one that transforms the moment itself?That’s the stuff of history.
Một bài phát biểu chỉ mô tả vấn đề có thể bị lãng quên, nhưng một bài phát biểu làm thay đổi khoảnh khắc thì sao?Đó là thứ được lưu danh mãi mãi.
5. Expect a backlash, and decide if you care
5. Hãy chuẩn bị cho sự phản đối – và quyết định xem bạn có quan tâm không
No matter how well you craft your speech, someone is going to be angry.Burke’s final idea for helping us understand this is the “scapegoat mechanism”, by which one figure is cast as the discordant element that must be removed to restore unity.
Dù bạn chuẩn bị bài phát biểu kỹ đến đâu, vẫn sẽ có người tức giận.Ý tưởng cuối cùng của Burke giúp ta hiểu điều này là “cơ chế vật tế thần”, trong đó một cá nhân bị xem là yếu tố gây bất hòa cần bị loại bỏ để tái lập trật tự.
If you make a political speech at the Oscars, it could be you.Vanessa Redgrave learned this in 1978: after winning best supporting actress for her role in Julia, she defended her pro-Palestine activism against attacks from the Jewish Defence League, who she called a “bunch of Zionist hoodlums.”The reaction was instant – cheers mixed with boos.
Nếu bạn phát biểu chính trị tại Oscar, người đó có thể là bạn.Vanessa Redgrave đã học được điều này vào năm 1978: sau khi giành giải nữ phụ cho vai diễn trong Julia, bà lên tiếng bảo vệ hoạt động ủng hộ Palestine trước những công kích từ Liên đoàn Phòng vệ Do Thái, mà bà gọi là “lũ du côn Zionist.”Phản ứng diễn ra tức thì – những tiếng vỗ tay xen lẫn tiếng la ó.
Vanessa Redgrave accepts the Oscar for supporting actress in 1978.
Vanessa Redgrave nhận giải nữ phụ tại Oscar năm 1978.
Later that night, screenwriter Paddy Chayefsky publicly rebuked her, saying: “A simple ‘thank you’ would have sufficed.”The backlash hurt Redgrave’s career, but she stood by her words.
Tối hôm đó, biên kịch Paddy Chayefsky công khai phản bác bà, nói: “Một câu ‘cảm ơn’ đơn giản là đủ rồi.”Sự phản đối đã ảnh hưởng đến sự nghiệp của Redgrave, nhưng bà vẫn giữ vững lập trường.
If you’re going to say something political, be prepared to own it.And make sure you beat the orchestra.
Nếu bạn định nói điều gì đó mang tính chính trị, hãy sẵn sàng chịu trách nhiệm.Và đừng để bị dàn nhạc át tiếng.
Quiz
Select the correct answer for each question.
Question 1/5
1. What rhetorical challenge is unique to Oscar speeches?
2. According to Kenneth Burke, what makes a speaker persuasive?
3. Why was Lily Gladstone’s Golden Globes speech powerful?
4. What does Burke’s idea of "symbolic action" suggest about language?
5. What risk comes with making a political speech at an award show?
